Doğum Kontrol Hapı Nasıl Kullanılır?

Doğum kontrol hapları; dünya çapında, doğum kontrolü amacıyla en çok kullanılan yöntemdir. İlk olarak 1960’lı yıllarda kullanılmaya başlanan doğum kontrol hapları, bugün, yenilenerek ve geliştirilerek daha az yan etkiye sahip hâle getirilmiştir. Bu da doğum kontrol haplarının güvenilirliğini artırmış ve daha çok kadın tarafından tercih edilmesini sağlamıştır. Ancak “Doğum kontrol hapları ne zaman korumaya başlar?”, “Doğum kontrol hapı nasıl kullanılır?”, “Doğum kontrol hapı kanser yapar mı?” gibi sorular hâlâ merak konusudur. Yazımızda, bu sorulara yanıt vermeye çalışacağız.

İstanbul’da doğum kontrol hapları hakkında tüm merak ettikleriniz için Doç. Dr. İlker Kahramanoğlu ile iletişime geçebilirsiniz.

Doğum Kontrol Hapı Nedir? Doğum Kontrol Hapları Ne İşe Yarar?

Tıp dilinde Kombine Oral Kontraseptif Haplar (OKS) olarak bilinen doğum kontrol hapları gebeliği engelleyen ve doğum kontrolü sağlayan haplardır. Bununla birlikte adet düzenleme etkisinden dolayı, kadın hastalıklarının bazılarında da tedavi amacıyla kullanılmaktadır.

Doğum kontrol haplarının temel etkisi; yumurtlamayı engelleyerek, döllenme ihtimalini ortadan kaldırmaktır. Bunu, östrojen ve progesteron hormonlarını yeniden düzenleyerek yapar. Rahim ağzı salgısı olarak da bilinen servikal mukusun yoğunluğunu artırır. Böylece spermlerin rahim içerisine geçmesini engeller.

Doğum Kontrol Hapları Korur Mu?

Doğum kontrol hapları, günümüzdeki en güvenilir doğum kontrol yöntemlerinden biridir. Ancak tüm doğum kontrol yöntemlerinde gebelik riski olduğunu unutmamak gerekir. Bu risk, doğum kontrol hapları için de geçerlidir. Özellikle hap almayı unutmak, doğum kontrol haplarına yanlış zamanda başlamak hapın koruyuculuk oranını ciddi şekilde düşürebilir. Düzenli ve doğru kullanıldığında ise istenmeyen gebeliği önlemedeki başarısı %97 – 99 arasıdır.

Doğum Kontrol Hapı Nasıl Kullanılır?

Doğum kontrol hapları, 21 günlük ve 28 günlük olarak satılır. Her iki hapın da işlevi aynıdır. Her ikisi de gebeliği önler. Ancak kullanım bakımından farkları bulunmaktadır.

21 günlük doğum kontrol hapı; ara verilerek kullanılır. Kutunun içerisinden 21 adet hap çıkar. Bu 21 hap bittikten sonra, 7 günlük ara verilir. Bu 7 günlük sürede genellikle adet kanaması gerçekleşmiş olur. Hapın kullanımına adetin ilk günü başlanır. Haplar bittiğinde 7 gün ara verilir ve diğer adet döngüsünün başlangıcında yeni kutuya başlanır. Ancak birçok kadında adet kanaması bu 7 günlük arada başlamayabilir. Biraz gecikebilir ya da erken olabilir. Bu durumda yine de 21 hapı bitirip, 7 gün ara vermek gerekir. 7. günün sonunda kanama olsa da olmasa da yeni kutuya başlamak gerekir.

Doğum kontrol hapı 7 günlük arada da korumaya devam eder.

28 günlük doğum kontrol hapı ise genellikle 7 günlük ara vermek istemeyen kişiler tarafından tercih edilir. Kutunun içerisinden çıkan 28 hap, eksiksiz olarak alınır. Kutu bittiğinde ise hiç ara vermeden yeni kutuya başlanır. Bu doğum kontrol haplarında bulunan son 7 hap, genellikle demir içeriklidir. Hormon içermez. Demir, adet döneminde takviye sağlarken, 7 günlük bekleme süresinin aşılmasını da engeller. Kullanımı daha kolay olan doğum kontrol haplarıdır.

Eğer kişi, doğum kontrol hapı almayı unutursa, hapın kullanma talimatlarında yazılana göre ilacı kullanmaya devam etmeli ve hap kullanımını, kadın doğum uzmanına danışmadan asla bırakmamalıdır.

Doğum Kontrol Hapının Etkisi Ne Zaman Başlar?

Genel olarak söyleyecek olursak; doğum kontrol haplarının etkisi alındığı günden itibaren başlar (ilacı düzenli kullanmak şartıyla). Ancak her kadının hormonal dengesi farklıdır. Bu nedenle ilacın hormonları düzenlemesi ve gebeliği engelleyici etkisini tam olarak göstermesi 1 ayı bulabilir. Dolayısıyla, risk almak istemeyen çiftlerin, ilacı kullandıkları ilk ay prezervatif gibi ek korunma yöntemlerine devam etmesi tavsiye edilir.

Doğum Kontrol Hapı Kanser Yapar Mı?

Doğum kontrol haplarının yan etkileri ile ilgili birçok tartışma bulunmaktadır. Bunlardan biri de hapların kansere neden olduğudur. Yapılan güncel araştırmalarda, doğum kontrol haplarının kanser ile olan ilişkisi bulunmamaktadır. Aksine, doğum kontrol hapları, yumurtalık kanseri ve rahim kanserine karşı koruyucudur.

Doğum kontrol haplarının yaygın görülen yan etkileri ise:

• Mide bulantısı (Bu yan etki ilk aylarda sık olabilir. Ancak bir süre sonra azalacaktır. Bu nedenle mide bulantısı yüzünden ilacın bırakılması tavsiye edilmez.)
• Kilo artışı
• Cinsel istekte azalma
• Meme hassasiyeti
• Baş ağrısı
• Lekelenme tarzında ara kanamalar
• Stres ve duygu durumu değişimleri

Doğum kontrol haplarının cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruma sağlamadığı da unutulmamalıdır.

Doğum Kontrol Haplarının Avantajları Nelerdir?

• Etkisi kalıcı değildir. İlaç bırakıldıktan sonra yumurtalıklar yumurta üretmeye devam eder ve yeniden hamile kalınabilir.
• Adet dönemindeki ağrıları azaltır.
• Adet döngüsünü düzene sokar.
• Dış gebelik riskini azaltır.
• Adet öncesi gerginliği ve PMS şikâyetlerini azaltır.

Bu avantajları nedeniyle, haplar farklı kadın hastalıklarının tedavisinde de kullanılabilir. Özellikle polikistik over ve adet düzensizliği olgularında, doğum kontrol hapı kullanılabilir.